WSTÊPNiniejszy poradnik znacz±co oparty jest na zasadzie cytatu na materia³ach GOPR-u. Zawiera zebrane w jednym miejscu informacje nt bezpieczeñstwa i podstaw pomocy w terenie górskim, szczególnie Beskidach jako terenie czêstego dzia³ania 8KPG.
WSKAZÓWKIZanim wyruszysz w góry...
Ka¿de operowanie w górach nale¿y starannie przygotowaæ.
Dostêpne przewodniki i mapy turystyczne dostarcz± nam wielu informacji, dadz± orientacjê jakich trudno¶ci terenowych oczekiwaæ i ile nam to zajmie czasu.
Podstawowe informacje jakie powinni¶my zebraæ to:
- przebieg trasy, któr± bêdziemy siê poruszaæ - czy stokiem le¶nym, grzbietami czy halami itp.
- czas marszu od planowanego punktu wyj¶cia do punktu docelowego
- lokalizacja obiektów, które mog± stanowiæ awaryjne schronienie na trasie w przypadku za³amania siê pogody - sza³asy, schrony, koleby, le¶niczówki itp.
- drogi odwrotu je¿eli podejmiemy decyzjê o skróceniu naszej wêdrówki (deszcz, mg³a, burza)
- wysoko¶ci nad poziomem morza (n.p.m.) na jak± bêdziemy musieli podej¶æ i wêdrowaæ oraz ró¿nice wzniesieñ na podej¶ciach i zej¶ciach w czasie wêdrówki.
Bardzo prawdopodobne, ¿e dowódca, nawigator lub inna osoba bêdzie odpowiedzialna za szczegó³owe przygotowanie trasy, czasów etc. Jednak bardzo wa¿nym jest, aby ka¿dy tak¿e posiada³ wszystkie podstawowe - wy¿ej wymienione - informacje. W sytuacji awaryjnej utrata (powa¿na kontuzja, wypadek) mo¿e siê okazaæ ¿e w du¿a grupa nie wie co dalej zrobiæ lub jak skutecznie udzieliæ pomocy, poniewa¿ jedyna przygotowana osoba uleg³a wypadkowi. Taka sytuacja nie mo¿e mieæ nigdy miejsca! Operowanie w terenie to nie spacer po parku, zmêczenie i indywidualne obowi±zki nie usprawiedliwiaj± bezmy¶lno¶ci!
Planuj±c operowanie w terenie górskim wzkazanym jest zabranie telefonu komórkowego - z dobrze na³adowan± bateri± zasilaj±c± - przynajmniej jednego na grupê i wprowadzenie do pamiêci telefonów alarmowych GOPR.
W placówkach GOPR mo¿na uzyskaæ dodatkowe informacje o aktualnych panuj±cych warunkach w górach i na szlakach.
Podstaw± ekwipunku górskiego jest odpowiednie i wygodne obuwie oraz plecak, w którym niezale¿nie od pory roku i pogody winny znajdowaæ siê m.in.:
- czapka i rêkawiczki, zapasowe skarpety i koszula
- ubranie przeciwdeszczowe, wiatrochronne
- p³achta
- podrêczna apteczka, latarka, zapa³ki
POGODA PSUJE SIÊ ZWYKLE WCZESNYM POPO£UDNIEM.
Operuj±c w terenie górskim mamy swoje obowi±zki, zadania do wykonania etc, ale te¿ musimy ca³y czas orientowaæ siê w terenie i znaæ nasze aktualne miejsce pobytu, a wiêc:
1. Znaæ kierunki stron ¶wiata (najlepiej azymut), w których biegnie trasa na ca³ym odcinku.
2. Pamiêtaæ, jakimi formacjami terenowymi prowadzi trasa - grzbiet, po stoku, polana, hala, partie le¶ne itp.
3. Znaæ aktualny czas marszu od momentu wyj¶cia, co pozwoli podj±æ decyzjê - zawróciæ czy te¿ kontynuowaæ wêdrówkê, gdy¿ bli¿ej jest do punktu koñcowego.
Przy zgubieniu siê w z³ych warunkach atmosferycznych (mg³a, deszcz) nale¿y: ustaliæ kierunek z którego przyszli¶my, ustaliæ na jakiej formacji górskiej siê znajdujemy, ustaliæ w którym miejscu i w jakim czasie ostatni raz mieli¶my pewno¶æ co do swojej lokalizacji. Najkorzystniej jest zawróciæ do tego miejsca, zachowaæ spokój i opanowanie.
Nale¿y pamietaæ, ¿e w okresie zimowym pokrywa ¶niegu mo¿e ca³kowicie zmieniæ obraz terenu, a ¶nieg uniemo¿liwia odszukanie formacji terenowych które mog³y by nam pomóc w orientacji w terenie, takich jak drogi, strumienie etc.
POSZUKIWANIE SAMOTNEGO CZ£OWIEKA W GÓRACH, TRUDNIEJSZE JEST OD ZNALEZIENIA CZTEROLISTNEJ KONICZYNY. ZASTANÓW SIÊ - NIE WIESZ CO OZNACZA BEZRADNE OCZEKIWANIE NA POMOC.
- Przed wyruszeniem w trasê zapoznaj siê z informacjami o stanie zagro¿enia lawinowego, stanie pokrywy ¶nie¿nej. Zapoznaj siê równie¿ z najnowszym komunikatem meteorologicznym i ¶led¼ stan pogody na trasie. W przypadku pogorszenia siê pogody wróæ z trasy.
- Na trasie wystrzegaj siê stromych stoków i nie wchod¼ do niebezpiecznych ¿lebów, którymi mog± zej¶æ lawiny ¶nie¿ne.
- W przypadku zab³±dzenia, staraj siê dostaæ najkrótsz± drog± do doliny, ale nie ¿lebem, tylko grzbietem lub grzêd±.
- W razie wypadku wo³aj o pomoc jakimkolwiek sygna³em akustycznym lub ¶wietlnym - sze¶æ razy na minutê z jednominutow± przerw±. Wypadek zg³o¶ w najbli¿szym punkcie ratowników górskich.
CO ZABRAÆ W GÓRY- plaster z opatrunkiem - 2-3 rodzaje
- jeden ma³y plaster na rolce
- 2-3 banda¿e
- banda¿ elastyczny
- gotowe opatrunki wyja³owione
- ma³±, plastikow± buteleczkê wody utlenionej
- jedn± chustê trójk±tn±
- aluminiow± foliê termiczn±
- i koniecznie 1 parê ochronnych rêkawiczek lateksowych
W terenie górskim czêsto zdarza siê, ¿e mo¿esz siê zraniæ o krzaki, kamienie. Je¶li s± to ma³e skaleczenia, to wystarczy, ¿e przemyjesz je wod± utlenion± (je¶li bardzo piecze to podmuchaj - pomaga) i przyklej plaster z opatrunkiem lub na nieco wiêksze skaleczenia po³ó¿ opatrunek i zawiñ banda¿em.
No a co je¶li rana mocno krwawi? Spokojnie, za³ó¿ opatrunek lub dwa i mocniej zawiñ banda¿em. Je¶li przecieka - nie odwijaj tylko dowiñ jeszcze jeden banda¿... i jeszcze jeden. Je¶li taka rana jest na rêce lub nodze to unie¶ koñczynê do góry.
WA¯NA UWAGA!
Je¶li udzielasz takiej pomocy komu¶ innemu zawsze wcze¶niej za³ó¿
RÊKAWICZKI!!!
Chodz±c mo¿e zdarzyæ siê, ¿e krzywo staniesz i poczujesz piek±cy ból w skrêconej 'kostce'. Je¶li nie mo¿na dalej i¶æ, zdejmij but i zawiñ stopê banda¿em elastycznym - od palców a¿ do po³owy ³ydki. Jak 'doku¶tykasz' na miejsce nie zdejmuj banda¿a tylko polej go roztworem octu i wody (2 ³y¿ki octu na jedn± szklankê ch³odnej wody). Oczywi¶cie je¶li masz mo¿liwo¶æ zastosuj do polania roztwór Altacetu.
No a co zrobiæ je¶li jeste¶ ¶wiadkiem du¿ego urazu - np. kto¶ spad³ z wysoko¶ci i dozna³ bardzo du¿ej rany albo i móg³ sobie z³amaæ rêkê lub nogê? Oczywi¶cie Ty, jako doskonale wyszkolony cz³onek 8KPG pomo¿esz. Jak post±piæ z ran± ju¿ wiesz, ze skrêceniem te¿ a co je¶li mog³a z³amaæ siê rêka lub noga? M±dra zasada mówi, ¿e 'uszkodzon±' koñczynê trzeba unieruchomiæ. Co to daje? Przede wszystkim poszkodowany jest spokojniejszy, ¿e mu fachowo pomagasz, dalej - mniej go boli i zmniejsza siê szansa na dalsze uszkodzenia. A unieruchomiæ mo¿esz np. przyk³adaj±c patyk, ga³±¼, kijek narciarski, ciasno zwiniêt± gazetê lub rêcznik (improwizuj, ju¿ wiesz na czym to polega!) do z³amanej koñczyny i dok³adnie umocuj banda¿ami. Dobrze je¶li uda Ci siê unieruchomiæ oprócz z³amanej ko¶ci dwa s±siednie stawy. W przypadku z³amania przedramienia (to odcinek miêdzy nadgarstkiem a ³okciem) za³ó¿ unieruchomienie chocia¿ na przedramiê i za³ó¿ temblak, chustê trójk±tn± lub po prostu wywiñ doln± czê¶æ np. koszuli i w t± kieszeñ wsad¼ unieruchomion± koñczynê. Je¶li uraz dotyczy nogi to dodatkowym sposobem unieruchomienia jest zabanda¿owanie obu nóg razem. Dalej zostaje Ci tylko wezwanie pomocy - Ratowników Górskich.
BARDZO WA¯NA UWAGA!!!
NIGDY NIE POPRAWIAJ 'KRZYWEJ' - Z£AMANEJ KOÑCZYNY!!!
Lepiej nie zastanawiaj siê dlaczego.
Czasami wybierasz siê operowaæ w terenie szczê¶liwy, ¿e masz piêkn± pogodê, s³oneczko, wiatr prawie nie wieje. Maszerujesz sobie beztrosko, widoki piêkne, a s³onko grzeje coraz mocniej. Zadowolony, ¿e wrócisz opalony (i spocony) pod koniec dnia czujesz, ze oprócz zmêczenia rozbola³a Ciê g³owa. Zamiast g³odu odczuwasz md³o¶ci i zaczyna krêciæ Ci siê w g³owie. Co jest? A co mia³e¶ na g³owie?
PAMIÊTAJ!
G³owa w górach s³u¿y do noszenia kapelusza, beretu lub czapki - zim± ciep³ej,
a latem chroni±cej przed s³oñcem.
Twoja g³owa ma jeszcze wiele innych i ogromie wa¿nych zastosowañ wiêc dbaj o ni±.
Po górach chodz± nie tylko cz³onkowie 8KPG i tury¶ci. Przyroda w górach obfituje równie¿ we wspania³± faunê. Na s³oñcu czasami mo¿e wygrzewaæ siê co¶ 'szczup³ego i d³ugiego'. Nazywa siê: ¿mija zygzakowata. Je¶li jej nie przeszkodzisz to nie ma problemu, ale je¶li przez swoj± nieuwagê wystraszysz j± to 'odgryzie' Ci siê bolesnym i nieprzyjemnym uk±szeniem. Jednak nie dramatyzuj tylko przemyj ranki wod± utlenion± i dosyæ mocno zawiñ koñczynê (najczê¶ciej ³ydkê) banda¿em elastycznym powy¿ej uk±szenia. Staraj siê pó¼niej o unikanie nadmiernej ruchliwo¶ci aby toksyna nie mia³a pomocy z Twojej strony do szybszego rozchodzenia siê 'w Tobie'. Nastêpnie udaj siê od razu do szpitala. Tam doktor 'uratuje' Ciê przed ewentualnymi nastêpstwami. Dodam tylko, ¿e w grê nie wchodzi wysysanie lub wyduszanie jadu przez kogokolwiek, czy nacinanie skóry. Je¶li chodzi o ma³e dzieci to powiem tylko - ¶piesz siê.
Je¶li po operowaniu w terenie górskim zobaczysz na skórze, ¿e wystaje Ci ze skóry ma³y, ciemny 'b±belek', to mo¿e to byæ kleszcz. Bez strachu. Udaj siê do lekarza, a on sprawnym ruchem usunie krwiopijcê. Sam nie smaruj go mase³kiem ani ¿adnym t³uszczem - to nic nie da, a mo¿e spowodowaæ nasilenie ewentualnych, pó¼niejszych objawów.
Mo¿e zdarzyæ siê równie¿, ¿e trasa, któr± maszerujesz Ty lub tury¶ci oka¿e siê zbyt wyczerpuj±ca. Mo¿na siê spodziewaæ, ¿e nie z powodu widoków ale wyczerpania kto¶ zemdleje. Ty wtedy uk³adasz wyczerpanego turystê z nogami uniesionymi o góry. Nastêpnie pochyl siê nad nim i 'pos³uchaj' swoim uchem czy oddycha, a potem sprawd¼ palcami czy ma têtno na szyi (zsuñ trzy ¶rodkowe palce ze ¶rodka szyi w bok, tam jest taki do³ek, w którym powinno czuæ siê têtnienie). Je¶li jest oddech i têtno poczekaj, a¿ poszkodowany oprzytomnieje. Potem postaraj siê aby zg³osi³ siê do lekarza lub wezwij GOPR. No a je¶li nie oddycha i nie ma têtna? To stajesz przed nie lada wyzwaniem. Musisz natychmiast rozpocz±æ resuscytacje (reanimacje). Dobrze aby¶ takie umiejêtno¶ci posiada³. Natomiast je¶li chcesz pog³êbiæ swoj± znajomo¶æ z 'pierwszej pomocy' zwróæ siê do lekarzy GOPR. Oni prowadz± takie zajêcie. Warto skorzystaæ.
JAK WEZWAÆ POMOCRatownicy GOPR aby wyruszyæ z pomoc± w góry do osób jej potrzebuj±cych musz± otrzymaæ zawiadomienie o zaistnia³ym wypadku czy te¿ zaginiêciu kogo¶.
Ratownicy przyjmuj±cy zg³oszenie na pewno bêd± wypytywaæ o szczegó³y dotycz±ce lokalizacji miejsca wypadku. Nie jest to przejaw 'biurokracji' lecz czynno¶æ niezbêdna dla sprawnego i dok³adnego dotarcia na miejsce wypadku.
NIGDY NIE POZOSTAWIAMY POSZKODOWANEGO SAMEGO BEZ OPIEKI, NAWET JE¯ELI MUSIELIBY¦MY UTRZYMAÆ Z NIM JEDYNIE KONTAKT G£OSOWY ZE WZGLÊDU NA TRUDNO¦CI TERENOWE.
PAMIÊTAJ! KA¯DY MELDUNEK O ZAGINIÊCIU LUB WYPADKU RATOWNICY PRZYJM¡, NA KA¯DE WEZWANIE WYRUSZ¡ W GÓRY, NIE NADU¯YWAJ ICH OFIARNO¦CI GDY¯ W TYM CZASIE MOG¡ BYÆ NAPRAWDÊ KOMU¦ POTRZEBNI.DANE KONTAKTOWE GOPR-u, GRUPA BESKIDZKAStacja Centralna:
ul. Dêbowa 2, 43-370 Szczyrk
tel. alarmowy 985, (0-33) 829-69-00
Numer ratunkowy w górach 601 100 300tel. (0-33) 82 96 900
fax (0-33) 82 96 904
Na koniec, warto pamiêtaæ - wyruszaj±c w teren górski zawsze mamy nadziejê na najlepsze, równocze¶nie jeste¶my przygotowanie na najgorsze, niezale¿nie od pogody, prognozy meteorologicznej i pory roku!
